Belgesel Dublaj Metinleri: En İyi Belgesel Seslendirme Metin Örnekleri
Film, dizi ve reklamlarda olduğu gibi belgesel dublaj çok önemli bir unsurdur. Belgesel dublaj metinleri de bu aşamada belgeselin belkemiğidir. İyi bir belgesel dublaj metni, profesyonel belgesel seslendirme sanatçısının ve seslendirme yönetmeninin elinde başarılı ve unutulmaz başyapıtlara dönüşür.
İyi görseller, iyi çekim açılarının yanı sıra o konuyu anlatan anlatıcının önemi inkar edilemez. Belgesel dublajında diğer dublajlara oranla işlemler biraz daha kolaydır çünkü anlatıcı genellikle dış ses konumunda olduğu için ağız senkronizasyonuna ihtiyaç duyulmaz. Ancak belgesel seslendirmenin de kendine has kuralları bulunur.
Belgesel Dublaj Metni Yazarken Nelere Dikkat Edilmesi Gerekir?
Belgeselin başarısını etkileyen unsurlardan en önemlisi elbette ki doğru dublajdır. Belgesel dublaj metinleri için yapılan doğru seslendirme, belgeselin sürükleyici olmasını sağlar. Kötü bir belgesel seslendirme, görseller ne kadar başarılı olursa olsun izleyiciyi kendine çekmez. Bu nedenle, belgeseller belgeseli seslendiren sanatçıları ile bütünleşmiştir. Peki doğru belgesel dublaj nasıl yapılır?
- İyi bir çeviri yapın: İyi bir dublajın temeli doğru çeviridir. Belgeseldeki söylemlerin tamamını doğru şekilde çevirmek önemlidir. Çevirinin dilbilgisi ve imla kurallarına uygun olması, doğru anlam taşıması ve aynı zamanda belgeselin ruhunu yansıtması gereklidir.
- Söylem ve sesleri eşleştirin: Dublaj yapan kişi, söylemin içeriğine uygun şekilde hareket etmeli ve aynı zamanda orijinal söylemin ritmini korumalıdır. Aynı zamanda ses tonu, vurgu ve nefes alma yerleri de aynı olmalıdır.
- Dublajın doğru bir şekilde kaydedilmesini sağlayın: Kayıt sırasında, yüksek kaliteli mikrofonlar ve kayıt ekipmanları kullanılmalıdır. Dublaj yapan kişinin doğru mesafeden mikrofonla konuşması önemlidir. Ayrıca kayıt sırasında arka plan gürültüsünden kaçınılmalıdır.
- Ses düzenleme ve kurgu yapın: Kayıt sırasında ses seviyeleri ve kalitesi düzenlenmeli ve ardından kurgu işlemi yapılmalıdır. Bu, dublajın orijinal görüntülerle eşleştirilmesi, müzik ve efektlerin eklenmesi gibi işlemleri içerir.
- Uygun seslendirme sanatçısını seçin: Doğru seslendirme sanatçısı seçimi de çok önemlidir. Belgeselin ruhuna uygun bir seslendirme sanatçısı seçmek, izleyicilerin belgesele daha kolay bağlanmasını sağlar.
- Çeviri, dublaj ve ses düzenlemelerinin kalitesini kontrol edin: Dublaj ve ses düzenleme işlemleri tamamlandıktan sonra, tüm işlemlerin kalitesini kontrol etmek önemlidir. Bu, yanlış dublajların veya teknik sorunların belgeselde yer almamasını sağlar.
Öncelikle belgesel metni iyice deşifre edilerek Profesyonel bir ekip tarafından çevrilir. Çeviri yaparken dikkat edilmesi gereken husus anlatılan konunun tamamen doğru çevrilmesi, başka anlamlara gelebilecek ve anlamı değiştirebilecek sözlerden kaçınmak ve mümkün olduğunca kısa öz anlatım kullanmaktır.
Belgesel dublajında dudak senkronizasyonu çok önemli olmasa bile kinetik senkronizasyon oldukça önemlidir. Anlatıcı o an sahneye uygun olarak vurgu ve tonlama yaparak anlatıyı gerçekleştirmelidir. O an anlatılan şeyin görsele yansımasıda çok önemli bir unsurdur.
Bunun dışında belgeseli seslendirecek kişinin doğru seçilmesi de çok önemlidir. Ses rengi belgeselin içeriğiyle uyuşmayan bir dublaj sanatçısı izleyeci/dinleyiciyi etkisi altına alamaz ve başarılı olması beklenemez.
Dünyaca Ünlü Belgesel Dublaj Metinleri Arasından 3 (Üç) Örnek
Bizde sizler için dünyaca ünlü belgeselleri metin olarak hazırladık. Seslendirme ve dublaj demosu hazırlamak isteyenlere sunduğumuz bu belgesel text leri birde sizin sesinizden dinlemek istiyoruz. Belgesellere ses veren usta sesler kadar deneyimli misiniz?
O zaman sizde belgesel metinlerinden ses renginize uygun olanı seçerek 30-60 sn. lik bir demo hazırlayıp belki bizlerle paylaşmak istersiniz.
Dış ses 1: lütfen beni dinle sen de benim gibi bir homo sapiens’sin. Akıllı insansın kainatın mucizesi yaşam yaklaşık 4 milyar yıl önce ortaya çıktı. Biz insanlarsa yalnızca 200.000 yıl önce… yine de yaşam için temel dengeyi altüst ettik. Bu sıradışı hikaye’yeyi iyi dinle bu senin hikâyen ve sonunu yazmak senin elinde… Bunlar soyumuzun izleri… Gezegenimiz başta bir cehennem yerinden farksızdı. Evrendeki diğer kümelenmelere benzeyen ve toz zerrelerinden oluşan bir bulut yığınıydı ve yaşam denen mucize tam burada başladı. 3.18 bugün insanoğlunun yaşamı 4 milyar yıldır yeryüzünde kalmayı başarmış sayısız canlının oluşturduğu zincirin tek bir halkası… Yeryüzü bugün bile yeni volkanlar tarafından şekillenmeye devam ediyor ve dünyamızın doğuş sahnesi yeniden canlanıyor. Derinliklerinden kabaran gerilmiş kayalar katılaşıyor çatlıyor, ince bir kabuk gibi yayılıyor ve bir süreliğine uykuya dalıyor. Toprağın bağırsaklarından kıvrılarak çıkan dumanlar ilk atmosfere oksijensiz bir atmosfere tanıklık ediyor. Yoğun su buharı ve ağzına kadar karbondioksitle dolu bir atmosfer düşünün… tıpkı bir baca gibi… Dünya soğudu… su buhari sıvı hale geçince sağanak yağışlar başladı. Güneşe ne çok yakın ne de çok uzak olan dünyanın mükemmel dengesi yağan yağmuru sıvı halde muhafaza etmeyi başardı, su kanalları oluştu. Su kanalları tıpkı vücudumuzun damarları ve bir ağacın dallarıymışcasına dünyaya can verdi. 5.10 ırmaklar kayalardaki mineralleri süpürerek okyanusların tatlı suyuna karıştırdı… Böylece okyanuslar tuzlu suya kavuştu. Biz nerden geldik? İlk yaşam kıvılcımı nerede çaktı? Yerküredeki gayzerlere rengini veren mucizevi yaşam formları hala mevcut… Bu canlıların adı arkeo bakteriler… Mavi yeşil algler olarak da bilinen siyano bakteriler hariç hepsi dünya ısısıyla beslenir… Başlarına tüm güneşin enerjisini emecek güce sahiptirler… Bunlar bugünün ve dünün tüm bitki türlerinin atası… Bu küçük bakteriler ve onların milyarlarca sayıdaki atası onların dönüşümüne yol açarak gezegenemizin kaderini değiştirdi… Peki, atmosferi zehirleyen karbona ne oldu? Hiçbir şey… Yalnızca yerkürede hapsoldu…bir zamanlar burada mikroorganizmaların mesken tuttuğu bir deniz vardı… Atmosferden sağladıkları ve okyanusta çözülen karbon sayesinde geliştiler… Bu gördüğünüz katmanlar milyarlarca mikroorganizmanın üst üste birikmesi ile oluştu. Onların sayesinde atmosfer karbondan arındı ve diğer yaşam formları oluştu… 7.23 atmosfer değiştiren yaşam oldu. Bitkiler güneşin enerjisi ile beslendi ve su molekülünü parçalayıp oksijeni özüm sedi… Böylece oksijen havaya karıştı. Dünyadaki su döngüsü daimî bir yenilenmeye eşdeğer… Şelaleler su buhari bulutlar yağmur doğal su kaynakları ırmaklar denizler okyanuslar ve buzullar… Bu döngü hiç kırılmadı… Her yüzünde hep aynı miktarda su vardı… Bugüne dek tüm canlılar aslında hep aynı suyu içti… İnsanı hayret’te bırakan su yeryüzündeki en değişken haldeki madde… Akarsularda sıvı su buharında gaz buzdaysa katı halde… Sibirya’da kış aylarında donan göllerin yüzeyi suyun donarken uyguladığı gücün izlerini taşır… Sudan daha hafif olan buz suyun derinliklerinde devam eden yaşamı soğuktan koruyan bir manto işlevi görür. 09.12 yaşam lokomotifi bir zincirin ta kendisidir… Her şey birbirine bağlı ve birine muhtaçtır… Su ve hava birbirinden ayrılamaz… Yaşamlarımız için el ele vermiştir… Bu evrende paylaşmak her şeydir… Bulutların arasından gözüken bu yeşil alan havadaki oksijenin kaynağı… Akciğerlerimizin onsuz var olamayacağı bu gazın %70’i yunusların yüzeyine de renk veren alglerden gelir… Dünyamız birbirine muhtaç olan her bir varlığın farklı bir role sahip olduğu bir dengeye ve zekice planlanmış ancak kolaylıkla mahvedilebilecek kırılgan bir ahenge sahiptir. Alglerin deniz kabukları ile olan ilişkisinden mercanlar doğar… Mercan beşikleri okyanus tabanının yüzde birinden daha azını kaplasa da binlerce balık yumuşakça ve alg türünün doğal ortamıdır.. Okyanuslardaki denge onlara bağlıdır. Dünyadaki zamanı milyarlarca yılla mümkün… Ağaçların oluşması da 4 milyar yılda gerçekleşiyor. Mükemmel bir yaşamın mimari olan ağaçlar tür zincirinin en önemli halkasıdır. Yerçekimine meydan okuyan ağaçlar hiç durmadan göğe doğru hareket eder. Ve yapraklarını besleyecek olan güneşe doğru hiç telaşsızca uzayan tek doğal varlıktır. Küçük siyano bakterilerden miras aldıkları güçle ışık enerjisini toplar muhafaza eder ve bununla beslenirler… Nihayetinde ortaya çıkan gövde ve yaprakları su mineral sebze ve diğer canlı türlerinin karışımında çürür… Böylelikle yavaş yavaş topraklar ortaya çıkar… Toprak hareketlidir mikroorganizmalar sürekli istenir toprağı kazar havalandır ve dönüşüme uğratır… Nihayetinde humus adı verilen verimli bir toprak katmanı oluşturur. 12.49 dünyadaki yaşam hakkında ne biliyoruz? Kaç canlı türünden haberdarız on tane mi? Belki de 100 tanesinden… Peki, onları birbirine bağlayan ne? Dünya bir mucize… Yaşamsa hala bir gizem… Hayvan sürüleri nesilden nesile geçen gelenek ve görenekleriyle soylarını devam et idame ettiriyor… Yaşadıkları yer onlara onlar da yaşadıkları yere uyum sağlar… Doğada kaybeden olmaz… Canlılar açlığını yatıştır ve ağaçlar yeniden çiçek açar… Dünyadaki bu büyük yaşam macerasında her canlının farklı bir rolü her canlının özel bir yeri vardır. Doğada gereksiz ya da zararlı yoktur.
Morgen freeman :evim burda… Missisciytde pek çok farklı yerde yaşadım… New york los angelas san francisco chicago… Fakat burası beni tanımlıyor. Cumbact… Onu 4:30 aylıkken almıştım. Az beslenmişti ama bir duruşu vardı. Yürüyüşü harikaydı. İlkbaharda çimen kokuları kuş sesleri evimde olduğumu bilirim annem ve babam da burada yaşadı yaratıldığım yeri anlamadan beni anlamanız mümkün değildir. Her dilde bir yaratılış hikayesi var… Peki bu hikayeler bize kim olduğumuzu ve nerden geldiğimiz konusunda ne söylüyor? Nerede başladığımızı keşfetmek üzere yola çıkıyorum.
Jobby mecness: kudüs, aden yani cennet bahçesi olarak görülüyor.
Morgen freeman: uygarlığın en eski köklerini keşf edeceğim. Mayalar’ın kutsal kitabı…
Dış ses erkek1: mayalar’ın yaratılış hikâyesi…
Morgen freeman: dinin yaratılışını tespit edeceğim.
Amy bogaard: insanlar resmen atalarıyla birlikte uyuyabiliyormuş.
Morgen freeman: ve zamanın başlangıcına gideceğim.
Dış ses bayan1: hindular tek bir yaratılışa inanmaz… Yaratılış döngüleri olduğunu söylerler.
Morgen freeman: bilim ve din bir arada olabilir mi keşfetmeye çalışacağım?
Dış ses erkek 2: büyük patlama yaratılış değil çünkü ondan önce ne olduğunu bilmiyoruz…
Dış ses bayan 1: morgan freeman ile inancın hikayesi… Yaratılış.
Morgen freeman: bu gezegende milyarlarca kişiyiz hepimizin bir adam ve bir kadından geldiğini inanmak güç… Ama öyle oldu. Kimdi onlar ne zaman ve nerede yaşamışlardı musevi hıristiyan ve müslüman inanışları bizi adem ve havva’ya götürüyor. Tekvin onların aden denilen yerden geldiğini söylüyor. Dicle ve fırat nehirlerinin yakınında antik yakın doğuda bir yerden… Çok kişi denese de aden bahçesinin yerini henüz kimse bulabilmiş değil… Orayı neden bulmak istiyoruz bunun nedeni çok ilginç aden bahçesi insanlığın başlangıcını simgelemekle kalmıyor tanrı ile olan iletişimimizinde başlangıcı… Bunun ne zaman ve nerede başladığını öğrenmek bizim kim olduğumuz hakkında çok bilgi verecek… Bu yüzden kudüs’e gidiyorum.burası dünyanın en eski şehirlerinden biri burada 7000 yılı aşkın süredir insanların yaşadığına dair deliller var. Günümüzde musevi dünyasının dini merkezi niteliğinde… Tekvin 2500 yıl önce ilk kez burada yazıya dökülmüştü. Arkeolog jobby mecness kutsal kabir kilisesine götürüyor. Buranın aden bahçesiyle az bilinen bir bağlantısı var. İşte burası kutsal kabir kilisesindeyiz. Bir çok hıristiyan hazreti isa’nın burada çağırma gerildiğine ve gömüldüğünü inanıyor. Bir diğer antik inanışa göre adem de buraya gömülmüştü.
Jobby mecness: bu geldiğimiz alan golgotha kayasının altına denk geliyor. Hıristiyanların hazreti insanın çarmıha gerildiğine inandığı yer olan kayalıklar orası. Burasıda adem şapeli. Hıristiyanlıkta eski bir inanış var. Bu noktayı ilk insan olan ademle ilişkilendiriyor. Hazreti isa üzerimize yer alan kayalıklarda çarmıha gerildiğinde kayalardaki çatlaklardan sızan kanı aşağıya inmiş … İlk insan olan adem de tam altında gömülüymiş isanın kanını âdem’in üzerine döküldüğünde adem değilmiş.
Morgen freeman: yaklaşık 1700 yıl önce roma imparatorluğu konstantin bir kilise inşa ettiğinde bu golgotha kayasındaki bu çatlağın etrafına da bir tapınak yapmış adem şapeli …fakat bu durum incil ile çelişmiyor mu orada yazana göre aden bahçesinin bulunduğu yer fırat nehri ve aynı zamanda.. Dış ses bayan 2: dicle…
5.27morgen freeman: evet
Dış ses bayan 2: hikayenin tekvin de yer alan versiyonuna göre aden bahçesinin mezapotamya da bir yerde olduğuna işaret ediyor. Gümüzde ırak topraklarında bulunuyor.
Morgen freeman: peki sizce bu inanışa göre adem nasıl olurda kudüs’te olabilir?
Jobby mecness: bence adem âdem’in kudüs’te çok özel bir bağlantısı var …aden veya cennet bahçesi tanrının varlığının dolaştığı nokta olarak kavramsallaştırılıyor. Museviliğin erken dönemlerinde ve hazreti isa zamanında tanrı’nın varlığı tapınakta tapınak tepesinde dolaşırmış. Bu nedenle kudüs aden yani cennet bahçesi olarak görülürüyor.
Morgen freeman: adenin bir metafor olabileceğini mi söylüyorsunuz yani?
Jobby mecness: evet olabilir tabi… Adem ilk insandı.ibranice de adem kelimesi adam yani insan anlamına geliyor.
Morgen freeman: durun durun bir şey söylediniz kelime insan anlamına geliyor.
Jobby mecness: evet.
Morgen freeman: adam
Jobby mecness: evet. Ayrıca adam ismindeki a’yı atarsanız dam kalır. İbranice’de bu da kan anlamına geliyor sonuna a h yani ah eklerseniz adamah olur buda toprak demek.
Morgen freeman: topraktan kana…
Jobby mecness :evet
Morgen freeman: pekala… Adem ve havvanın cennet bahçesinden kovulma hikayesininin de sembolik bir anlamı olabilir adem ve havva bolluk içinde yaşıyordu yasak meyveyi yedikleri zaman oradan sürüldüler ve toprağı işlemek zorunda kaldılar başka bir değişle ilk çiftçiler oldular.
Morgen freeman: türkiye’de insanlığın en eski çiftçi toplumlarından birinin kalıntılarının çıkarıldığı bir bölgeye gidiyorum… Çiftçiliğin doğuşu ve tanrı’ya inancın doğuşunun bağlantılı olup olmadığını öğrenmek istiyorum. Aden burası olabilir mi? Amy?
Amy bogaard: merhaba, gelsenize…
Morgen freeman: arkeolog amy bogaard 20 yıldır çatalhöyük’te kazı çalışmalarına katılıyor.
Amy bogaard: hoşgeldiniz.
Morgen freeman: teşekkür ederim. Çatalhöyük. 9000 yıllık bir yerleşim, 9000 yıl. Öyle değil mi?
Amy bogaard: inanılmaz öyle değil mi? En geniş olduğu yerde 13 ha yer kaplıyor. 20 futbol sahası büyüklüğünde… En geniş hali.
Amy bogaard: peki amerikan futbolu mu? Futbol mu?
Dış ses bayan 3: bilmiyorum. Muhtemelen futbol.
Morgen freeman: ikisi de hemen hemen aynı boyutta.
Amy bogaard: evet.
Morgen freeman: tamam.
Amy bogaard: evlerin çok sıkışık olduğunu görebilirsiniz, aralarında fazla boşluk yok.
Morgen freeman: aralarında hiç boşluk yok.
Amy bogaard: evet
Morgen freeman: pencereleri veya kapıları yok muymuş?
Amy bogaard: her evin yukarıdan kendi girişi varmış.
Morgen freeman: çatalhöyük sokakları olmayan bir şehirmiş. Burada yaşayanlar şehri damlada gezerek kat edermiş bu damlarda aynı zamanda çalışırlarmış çatalhöyük insanları dünyanın ilk şehir yerleşimcilerinden… Ben aynı zamanda ilk inananlar da olup olmadıklarını öğrenmek istiyorum dünyalarını bir tanrının yarattığını düşünmüşler miydi? Amy beni buna bir cevap olabilecek bir yere götürüyor. Şurdaki kırmızı kenarlı delik ne için? Çok belirli bir amaca hizmet ediyor gibi gözüküyor.
Amy bogaard: çatalhöyük de sık görülen bir özellik bu eşya saklamak için bir niş. Mesela volkanik cam olarak bilinen opsidyen saklanırmış çünkü çok değerli bir kesme aracı.
Morgen freeman: evet onu her yerde bulamazsın.
Amy bogaard: evet. Dış ses erkek1: arkeologların çatalhöyük’te bulduğu en önemli saklama yerleri ve uyku bölümlerinin altında peki şu delikler ne içinmiş?
Amy bogaard: bunlar ölüleri gömmek için yerler.
Para nasıl üretildi (discovery channel belgeseli)
Dış ses erkek 1: altın, gümüş ,yeşil… paranın rengini bildiğinizi düşünebilirsiniz ama cüzdanınızda taşıdığınızdan çok daha fazla işe yarıyor. Para sayesinde yazı icat edildi. İlk haber bülteni yapıldı . Faşizm yenilgiye uğratıldı ve kot pantolon icat edildi. Para hakkında bilmediğiniz her şey bu programda… Para modern dünyanın damarlarında oluşan bir kandır ve binlerce yıllık bir hikayesi var. Bazılarına göre bütün kötülüklerin sebebi olan para olmasaydı bugün, bildiğimiz haliyle toplumlarda var olamazdı.
Dış ses erkek 1: peki ama para nedir? Eski çağlar da kullanılan deniz kabukları ve ağaç kakan derileri de bugün kullandığımız kağıt ve madeni paralar da aynı amaca hizmet ediyor. İnsanlar para işlevi gören bütün nesneleri başka nesnelerle takas etmek için kullandılar. Gerçekte para dünyayı değiştirebilecek bir güce sahip. Üstelik bunu tek 0,01 tl bile harcamadan yapabiliyor. Yani nereye giderseniz gidin paranın etkilerini görebilirsiniz hatta yerin 3000 metre yukarısında bile paranın hükmü sürüyor bunun sebebi de işte bu adamlar bu öküze yazı yazan seçkin bloklardan oluşan bir ekip ve mesleklerini paraya borçlular elbette kullandıkları uçaklar parayla alındı ama bundan çok daha fazlası var çünkü yazının icat edilmesi nedeni para .her şey bundan yaklaşık 5.000 yıl önce mezapotamyada başladı. Zamanlar bugün ki gibi banknotlar yoktu. Madeni paranın iyice edilmesine bile henüz 2000 yıl vardı parayı yerine tahıl ve hayvanlar kullanılıyordu ve her türlü alışveriş takas sistemi ile yapılıyordu.
Andrew g: örneğin ben birine bir öküz veriyordum ve bunun karşılığında oda benim evimin çatısını onarıyordu.ekonominin temelini oluşturan bu sistemin önemli bir açığı vardı insan beyni gitgide artan bu işlemlerin hesabını tutamıyordu.
Rick : insanlar şehirler kurup buralarda yaşamaya başlayınca işler değişmeye başladı yapılan taslakta kasların hesabını tutmak imkansız hale gelmişti örnek vermem gerekirse ambarımda duran tahılın ne kadarını sizden aldığımı bilmiyordum.
Dış ses: bu nedenle insanlar yaptıkları takasların ayrıntılarını arkada tutmaktan başka başka bir şekilde kaydetme ihtiyacı hissettiler evet böylece bir dizi sembol icat edildi ve bu sembollerin her birine bir anlam verildi. Örneğin bir arpa tanesinin resmini sana bir artı borcum var anlamına geliyordu bir balık resmi ise balık borcunu simgeliyordu son derece basit olan bu sistem şey arıyordu ve kil tabletler yazıldığında insan oğlunun ilk muhasebe kayıtları tutulmuş oldu.
Rick: böylece insanların elinde kalıcı bir kayıt oldu mali işlem mali işlemler taşlara kazılarak kaydediliyordu.
Dış: bu insanlık tarihindeki en önemli adımı olan yazının da icat edilmesi anlamına geliyordu.
Douglas: o zamandan bu yana olan her gelişmeyi buna borçluyuz.
Dış: yıllar geçtikçe yazıda evrimleşti ve bu evrimin sonucunda yazılı din bilim ve tarih belgeleri ortaya çıktı. Andrew: insanlar başlangıçta 2000’den fazla sembolden oluşan bu yazı sistemini kısa sürede daraltarak 600 kadar sese indirdi her ses bir sembole karşılık geliyordu ve bu sayede yazılı kayıtları okumak kolaylaşıyordu
Dış: doğru sembolleri yanyana getirdiğimiz da banknotlardan ilan panolarına kadar istediğiniz her yere sözcükler yazabilir hale geldik. Hatta gökyüzünde bile.
Larry: biz göklerdeki en büyük haberleşme aracıyız.
Dış: bu kadar büyük bir sayfaya yazı yazarken harflerin devasa boyutlarda olması gerekiyor
Steve: empire state binası boyunda harflerle yazı yazabiliyoruz.
Dış: bu harfleri duman kullanarak yazıyorlar uçaklar havalanıp yazmaya hazır halde sıraya dizildiğinde ilk sıradaki uçakta yer alan bir bilgisayar her birine harfleri yazmak için ne zaman duman çıkarmaları gerektiğini söylüyor.
Larry: bilgisayar bize ne zaman duman çıkacağımızı söylüyor. Ve çıkan dumanın daha kopararak harfleri oluşturmasını sağlıyor.
Dış: bu şekilde yazılan bir mesaj 25 km öteden bile görülebiliyor bu tür haberleşme paranız sayesinde yerinde yazının icat edilmesine borçluyuz. 2009 yılında amerika birleşik devletleri merkez bankası da başıma 3 milyardan fazla madeni para soktu günümüzde bu bozuk paralarla bir gazete alıp okuyabilirsiniz ama bir zamanlar insanlar haberlerini oradan paraya bakarak öğreniyordu. Tv sunucu: saat 5:30 haberleri . Bugünkü ana haber bülteninde…
Dış: televizyonun ve radyonun icat edilmesinden binlerce yıl önce insanlar olup bitenden haberdar olmak için paralara bakıyordu bunu nasıl yaptıklarını anlamak için milat’tan önce 44 yılına gidiyoruz. Bozuk para icat edileli yüzyıllar olmuştu ama hiç kimse romalılar gibi madeni para basamıyordu.
Andrew: domuzlar dokundukları her şeyi mükemmel hale getiriyordu paralar da buna dahildi.
Martin : romalılar için madeni paralar son derece önemlidir bu sayede ticarette bir alışverişte bir standart tutturabildiler.
Dış: ingilizcede para anlamına gelen mani kelimesi roma tanrıçası juno moneta dan gelir juno monetanın tapınağı romanın ilk darphanesinin yanındaydı. Bu darpanede basılan ve denarius adı verilen paralar günümüzde kullandığımız paraları çok benziyordu.
Rick:roma paralarının üzerinde dönemin imparatorlarının değil geçmişteki tanrıçaların veya imparatorların resimleri vardı. Tıpkı bugün bizim geçmişteki devlet başkanlarının resimlerini basmanız gibi onlarda tarihi kişiliklerin portrelerini basıyorlardı.
Dış: kurala göre yaşayan liderin yüzü de denarius basılamazdı. George washington daha bu nedenle amerika’da basılan ilk madeni paranın üzerinde resminin yer almasını istememişti bunu sadece krallar yapıyordu ve roma cumhuriyeti vatandaşları krallardan nefret ediyordu. Peki paralar haberleşme anacıyla nasıl kullanıldı? Her şey imparatorlardan birinin bu kuralı bozmak istemesiyle başladı. Bu imparatorun adı july ceasardı.
Rick: july ceasar olağan üstü bir insandı…büyük ihtimalle dünyada gelmiş geçmiş en büyük generaldi ve aynı zamanda da dünyanın en büyük politikacılarından biriydi.
Dış: romanın ilk diktatörü olan july sezar, imparatorluktaki herkesin kim tarafından yönetildiklerini bilmelerini istiyordu ama milat’tan önce 44 yılında bir haberin yayılması bugünkünden çok daha uzun sürüyordu.
Martin: bir düşünün televizyon yoktu gazete yoktu radyo yoktu ve insanların büyük bir çoğunluğu okuma yazma bilmiyordu.
Dış: kitlelere ulaşmanın bir yolu vardı oda paraydı.
Andrew: madeni paradan daha iyi bir propaganda aracı olamaz hiç durmadan el değiştirir ve bunun için fazladan bir çaba sarf etmeniz gerekmez. Onu bir yere göndermeniz veya üzerine bir adres yazmanız gerekmez tıpkı bir şişe içinde denize atılan bir mesaj gibidir.
Martin: herkesin elinden bozuk para geçer bozuk paranın ulaşamadığı hiç kimse yoktur.
Dış: böylece sezar yeni madeni paralar basılmasını emretti üzerlerinde kendi yüzü ve okuma yazma bilenler için de bir mesaj vardı.
Rick: hayat boyu diktatör yazıyordu. Ve doğruydu da milat’tan önce 44 yılında bu parayı basan sezer gerçekten de hayatı boyunca diktatör olarak kalacaktı.
Dış: sezar krallar gibi davranmaya başlamıştı ve bastırdığı bu paralar bardağı taşıran son damla oldu aralarında brütüs ün de olduğu romalı senatörler sezar’ın mutlak hükümdarlığını sona erdirmeye kararlıydılar ve bunu yapmanın da tek bir yolu vardı.
Bir zamanlar çok daha büyük olan bir gezegenin çekirdeği belki de başıboş bir gezegen ölümcül bir kozmik tilt oyununda merkür’e çarparak dış katmanlarını parçaladı. Serbest kalmış koca gezegenler yollarına çıkan her şeyi yok ediyor. Hatta tüm bir gezegeni bile ve bunun tam ortasındayız kırılgan korunmasız küçük. Her şey bize geri dönmemizi söylüyor kim buna karşı koyabilir ki.. Büyüleyici ihtişamıyla güneş ışığımız hayatlarımız yaptığımız her şey güneş tarafından kontrol ediliyor her şey ona bağlı ve dahası o gökyüzünde arabasıyla ilerleyen yunan tanrısı heilos. Her gün yeniden doğan mısır tanrısı ra .
Stonehenge’de yaz gün dönümünde doğan güneş milyonlarca yıldır tanrının yüzüne bakmaya en yakın şey bu oldu. Evden 150.000.000 km uzaklıkta uçakla 20 sene sürecek bir yolculuk sözde o kadar uzaktaki 8 dakika boyunca bundan haberimiz olmazdı. Öylesine büyük ki içine 1 milyon dünya sığar ve o denli ağır ki çekim gücü tüm güneş sistemini kontrol ediyor . Ama kimin rakamlara ihtiyacı var ki biz gerçeğine sahibiz onu her gün görüyoruz gökyüzünde tanıdık bir yuz ama yakından tanımaz oluyor akkor halinde çalkantılı bir gaz denizi. Isı 5000°’nin üzerine çıkıyor,çekirdeğindeki ısı ise on milyonlarca derece olmalı, nükleer reaksiyon başlatacak kadar sıcak. Her saniye milyonlarca ton maddeyi enerjiye çeviriyor. İnsan oğlunun ürettigi tüm enerjiden daha fazla. Evde bu enerjiyi ışık olarak görüp ısı olarak hissediyoruz. Ama yakınından güneşin hiçbir rahatlatıcı özelliği yok. Elektriksel ve manyetik aktiviteler fışkırmaya denilen ve ak kor gazdan oluşan devasa halkalar oluşturuyor ve her biri 10 milyon yanardağdan daha fazla enerji yaratıyor. Dünyayı bu halkların birinden geçirseniz daha on milyonlarca kilometre boş alan kalır. Fışkırdı yerlerde alttaki daha soğuk bölgeler açığa çıkıyor ve buralarda güneş lekeleri oluşuyor. Çevrelerinden sadece bir parça daha soğuklar ve bu yüzden siyah görünüyorlar ama yinede dünyadaki herhangi bir şeyden daha sıcaklar ve çok büyükler öyle ki bazıları 50.000 km boyunda.güneş patlaması elektrik yüklü süper ısınmış bir akım uzaya ölümcül radyasyon fışkırtıyor. Ama bu bir gün duracak. Güneşin yakıtı bitecek ve güneş öldüğü zaman dünyanında sonu olacak. Bu tanrı hayatı yaratıyor ve yok ediyor. Mesafeyi korumamızı istiyor bu kuyrukluyıldız çok yakından geçti güneşin ısısıyla kaynıyor ve arkasından milyonlarca kilometre uzunluğunda bir kuyruk oluşuyor. Burası dondurucu bu kuyruklu yıldızın nerden geldiği belli derin uzayın dondurucu atıklarından. Ama şu buhara gayzere ve toza bakın güneş kuyruklu yıldızın dolmuş kalbini eritiyor. Garip kirli katranla kaplı dev bir kartopu gibi. Organik madde gibi duran küçük taneler buzun üzerinde belki de güneş sisteminin başlangıcından beri korunmuş belki de öyle bir kuyrukluyıldız milyonlarca yıl önce dünyaya çarptı ve hayatın hammaddeleri olan organik madde ve su taşıdı. Kim bilebilir? Hatta belki de sana ve bana dönüşen hayatın tohumlarını ekti. Peki ya şimdi çarpsa? Bir kuyruklu yıldız veya bir astroidin çarpmasıyla yok olan dinazorları düşünün sadece zaman meselesi bir gün eğer korunacak bir yöntem bulamazsak dinazorların sonunu paylaşabiliriz. Dünya güvenli ama şimdilik. Ama eğer dünya yok olsaydı biz burada saldırgan bir evrende evsiz ve akıntıya kapılmış bir durumda kalırdık kendimize başka bir ev bulmamız gerekirdi. Milyonlarca milyarlarca gezegen arasında fazla sıcak veya fazla soğuk olmayan hava güneş ışığı ve suyun olduğu altın saçlı kız gibi rahatça yaşayabileceğimiz bir gezegen olmalı. Kırmızı gezegen şüphe götürmez bir şekilde mars. Asırlardır marsa arkadaşlık için hayat belirtileri bulmak için baktık. Buralarda yeryüzü dışında var olan hayat olabilir. Peki ama bunu bulmaya hazır mıyız? Tarih kitaplarını yeniden yazmaya bilim kitaplarını yırtıp atma ya.. Dünyanın altını üstüne getirmeye..olacaklar her şeyi değiştirebilir.. Mars tüm diğer gezegenlerden çok daha fazla hayal gücümüzü süslüyor. Bilim kurgu filmlerini kitapları düşünün ardından ne geliyor? Marslılar .hepsi sadece kurgu değil mi ? Ama ya orada gerçekten bir şeyler varsa? Ama eğer varsa da ölü gezegende yaşıyor demektir. Dünyayı yaşanabilir hale getiren süreçler burada milyonlarca yıl önce durmuş kırmızı ve ölü. Mars devasa bir fosil canlı bir şeyler var bir ton sport’un büyük dünyadaki en büyük hortumlardan bile daha büyük bir tane
Burada rüzgar ve rüzgarın olduğu yerde hava vardır yersi dışında hayatı destekleyecek olan hava ne var ki bizim nefes almamız için çok zayıf. Boğucu karbondioksitle dolu ayrıca marsı güneşin mor ötesi işınlarından koruyacak hiçbir şey yok. Ayrıca soğuk -80°’ye varan ısı yüzeydeki kutuplardaki ve hatta atmosferdeki suyu dondurarak kara dönüştürüyor . Burada bir şeylerin yaşayabileceğine inanmak zor ama dünyada aşırı soğukta ve sıcakta hatta en derin okyanus çukurlarında bile yaşayabilen yaratıklar var hayat bir virüs gibi uyum sağlıyor ve yayılıyor. Belkide biz şu anda evrene hayat virüsünü taşıyoruz hayat en aşırı koşullarda bile genellikle kendine bir yol buluyor ama ya ölü bir gezegende? Toprağındaki mineralleri ve besinleri tazeleyecek jeolojik aktivitelerden ve dolmuş suları eritecek ısıdan yoksun bir gezegende? Ve tüm bu toz da nereye gittiğimizi görmek gerçekten çok zor. Ama bunu kaçırmamız imkansız olimpos dağı büyük antik bir yanardağ everest’in üç katı yüksekliğinde ve neredeyse tüm ispanya’yı kaplayacak genişlikte 1970 lerde keşfedildiğinden beri sönmüş bir yanardağ. Yamaçlarında bir şeyler oluyor gibi görünüyor sanki love akmış gibi ama akan lavlar meteor çarpmaları ile yokolup çok eskiden ölmüş olmalı. Yoksa bu canavar ölü değilde ne dir? Eğer değilse şu anda kabuğunun altında erimiş magma var bu her şeyi değiştirir volkanik aktivite topraktaki suyu eritip mineral ve besinlere dönüştürüyor ve hayatın var olması için gerekli şartları oluşturuyor olabilir büyük kanyon bunun yanında sokaktaki bir çatlak gibi kalıyor uçsuz bucaksız devam ediyor devam ediyor öyle ki tüm kuzey amerika boyunca gidebilir ama bakalım aktivite belirtileri erozyon ve kanyonun zemininde kurumuş nehir yatağı gibi görünen oluşumlar belkide volkanik aktivite topraktaki buzu eriterek bu kanyon boyunca akmasını sağladı bu aktivite şu anda bile devam ederek buz eritiyor ve su oluşturuyor olabilir ve suyun olduğu yerde hayatta olabilir eğer akarsu bulabilirsek yaşayan yaratıklar da bulma şansımız da var. Nasa aracı opporcity bu ıssız ovaların ilerliyor bu çorak ovaların bir zamanlar hayat barındıran göller ve okyanuslar olduğuna dair kanıtlar buluyor. Şu kanallara bakın mars’ın yörüngesinde dönen araçlar bunların üzerinden geçerken yenilerini buluyor mars’ın hayatta olduğuna dair daha fazla kanıt